W ponad 900 – letniej historii Barda odcisnęły się wpływy różnych kultur – niemieckiej, czeskiej i polskiej – miasto bowiem przez wieki zmieniało swoją przynależność państwową w zależności od aktualnie wytyczonych granic.
Pierwszy gród z obwałowaniami o imponujących rozmiarach sięgającymi 20 m szerokości i 9 m wysokości powstał tu za czasów Bolesława Chrobrego, który docenił strategiczno – obronne walory Przełęczy Bardziej i osadził tu kasztelana. Funkcja obronna Barda ustąpiła w XIII w. funkcji pątniczej – gdy do miasta zaczęli przybywać pielgrzymi, by oddać cześć cudownej figurze Matki Bożej Bardzkiej. W 1300 r. miejscowość uzyskała prawa miejskie. Odtąd nastąpił rozwój miasta – cystersi na potrzeby obsługi ruchu pielgrzymkowego zakupili zamek kasztelański oraz w XIV w. zbudowali kościół, zwany wkrótce – czeskim, gdzie umieszczono cudowną figurkę. W 1400 r. w związku z cudem objawienia się na Górze Kalwarii Matki Bożej, która pozostawiła na kamieniu odcisk swej stopy, napływ pielgrzymów jeszcze się wzmógł, co spowodowało konieczność wybudowania kolejnej świątyni, zwanej niemiecką.
Barda nie ominęły także złe chwile - napady i rzezie husyckie w XV w., wkrótce potem rabunki wojsk Jerzego z Podiebradu, pożary w XVI i XVIII w. oraz spustoszenia dokonane w 1807 r. przez stacjonujące w Bardzie wojska napoleońskie. Wydarzeniem, które odcisnęło się w pamięci miasta, jest niewątpliwie historia z 1598 r., gdy to na skutek ruchów tektonicznych spora część Góry Kalwarii runęła do Nysy Kłodzkiej powodując ogromną powódź, która omal nie zalała całego miasta. Kiedy wkrótce wody opadły, znajdując ujście wśród skał, mieszkańcy trwający na modlitwie u stóp cudownej figurki Maryi uznali to za kolejny cud Bardzkiej Madonny.
Sto lat później katolicy bardzcy na szczycie Kalwarii, gdzie zachował się odcisk stopy Maryi, wybudowali Kaplicę Górską Matki Boskiej Płaczącej, do której prowadziły trzy ścieżki – polska, czeska i niemiecka. Ustawiono przy nich później kapliczki i stacje drogi krzyżowej oraz drogi Siedmiu Boleści Matki Boskiej.
Sto lat później katolicy bardzcy na szczycie Kalwarii, gdzie zachował się odcisk stopy Maryi, wybudowali Kaplicę Górską Matki Boskiej Płaczącej, do której prowadziły trzy ścieżki – polska, czeska i niemiecka. Ustawiono przy nich później kapliczki i stacje drogi krzyżowej oraz drogi Siedmiu Boleści Matki Boskiej.
Do miasta wciąż przybywało coraz więcej pielgrzymów, co spowodowało konieczność zburzenia dotychczasowych kościołów i wybudowania na przełomie XVII i XVIII w. przestronnego Bardzkiego Sanktuarium Maryjnego. Wkrótce do świątyni dobudowano zespół klasztorny cystersów, których w roku 1900 zastąpili redemptoryści.
Matka Boża Bardzka trzyma więc w swojej opiece Bardo, którego nie zniszczyły zawirowania historii.
