Najstarszym i najcenniejszym zabytkiem Inowrocławia jest romański kościół Imienia Najświętszej Maryi Panny, wzniesiony zapewne w końcu XII wieku z fundacji księcia Leszka, wnuka Bolesława Krzywoustego. Orientowany, jednonawowy z zamkniętym absydą prezbiterium i dwuwieżowym masywem zachodnim, był największą bazyliką redukowaną (bez transeptu) w Europie środkowo-wschodniej. W 1834 roku spłonął i przez wiele lat nie pełnił funkcji religijnych, dlatego mieszkańcy nazwali go "Ruiną".
Odbudowany został staraniem proboszcza Antoniego Laubitza w latach 1900-1901. Szczęśliwie przetrwała piękna gotycka rzeźba "Uśmiechniętej Madonny" z XIV wieku. Zwiedzając świątynię koniecznie zwrócić trzeba uwagę na znajdujące się zewnętrznych ścianach ryty i płaskorzeźby, które stały się źródłem licznych domysłów i legend. Symbolizują one podstawowe prawdy wiary chrześcijańskiej.
Źródło: www.inowroclaw.pl