Początek gromadzenia toruńskich zbiorów muzealnych można przypisać na koniec XVI wieku. W latach siedemdziesiątych Muzeum Okręgowe zostało zaliczone do grupy muzeów historyczno-artystycznych o specjalnym znaczeniu, a w 1998 Ministerstwo Kultury i Sztuki wpisało je do Rejestru Muzeów.
Zbiorami muzealnymi opiekują się pracownicy: Archeologii, Historii i Dziejów Miasta Torunia, Domu Mikołaja Kopernika, Sztuki Polskiej i Europejskiej, Działu Kultur Pozaeuropejskich oraz Działu Historii Toruńskiego Piernikarstwa. Oprócz w/w komórek funkcjonuje również Dział Inwentaryzacji i Dokumentacji Muzealnej, Dział Edukacji, Działy Konserwacji, Biblioteka Naukowa.
Główna siedziba Muzeum Okręgowego w Toruniu zlokalizowana jest w Ratuszu Staromiejskim. W Ratuszu podziwiać można m.in. Galerię Sztuki Gotyckiej z kolekcją unikatowych XIV-wiecznych witraży, ekspozycję prezentującą historię i rzemiosło artystyczne lat 1233–1793, wystawę Mennice i monety toruńskie 1233/1238–1765, Salę Mieszczańską z galerią portretów wybitnych mieszczan Torunia (XVI–XVIII wiek), w której znajduje się również portret Mikołaja Kopernika – bodaj najsłynniejszy wizerunek astronoma na świecie, Salę Królewską z najstarszym w kraju Pocztem królów polskich, kolekcję biżuterii Skarb ze Skrwilna, Skarb z Nieszawy czy imponującą Galerię malarstwa polskiego od poł. XVIII w. do 2010 roku, z dziełami Jana Matejki, Wojciecha Gersona, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Jacka Malczewskiego, Juliana Fałata, Andrzeja Wróblewskiego czy Zdzisława Beksińskiego.
Dodatkową atrakcją jest taras widokowy na szczycie 40-metrowej Wieży Ratuszowej, z którego podziwiać można gród Kopernika w całej jego okazałości.
Dodatkową atrakcją jest taras widokowy na szczycie 40-metrowej Wieży Ratuszowej, z którego podziwiać można gród Kopernika w całej jego okazałości.
Godziny otwarcia Muzeum w Ratuszu:
- od 1 stycznia do 31 marca oraz od 1 listopada do 31 grudnia: 10:00 – 16:00.
- od 1 do 30 kwietnia oraz od 1 do 31 października: 10:00 – 18:00.
- od 1 maja do 30 września: 10:00 – 20:00.
W środy wstęp na wystawy stałe bezpłatny!
Zbiory wystawiane są w 6 oddziałach Muzeum Okręgowego, które ulokowane są na toruńskiej starówce:
- Dom Mikołaja Kopernika (ul. Kopernika 15/17)
- Muzeum Historii Torunia w Domu Eskenów (ul. Łazienna 16)
- Muzuem Sztuki Dalekiego wschodu w Kamienicy Pod Gwiazdą (Rynek Staromiejski 35)
- Muzeum Podróżników im. Tony`ego Halika (ul. Franciszkańska 9/11)
- Muzeum Twierdzy Toruń
- Muzeum Twierdzy Toruń
- Muzeum Toruńskiego Piernika (ul. Strumykowa 4).
