Galeria Malarstwa Polskiego 1800-1945
Ekspozycja stała Muzeum Śląskiego w Katowicach
Eksponowana w Muzeum Śląskim w Katowicach stała Galeria Malarstwa Polskiego pochodzi ze zbiorów przedwojennego Muzeum Śląskiego. Jest to wspaniała kolekcja malarstwa polskiego obejmująca obrazy z lat 1800-1945, zajmująca jedno z czołowych miejsc w kraju, prezentuje bowiem najwybitniejszych polskich malarzy tego okresu, jak również najważniejsze zjawiska i kierunki w sztuce polskiej, poczynając od realizmu poprzez romantyzm, impresjonizm, symbolizm, secesję aż do malarstwa okresu międzywojennego.
Większość obrazów eksponowanych w Galerii zaliczyć można do najwybitniejszych osiągnięć w historii sztuki polskiej. Wymienić tu można takie dzieła jak: Błękitny chłopiec i Amazonka Piotra Michałowskiego, portrety Henryka Rodakowskiego i Jana Matejki, obrazy Józefa Chełmońskiego, malarstwo braci Gierymskich, a szczególnie słynną Pomarańczarkę Aleksandra Gierymskiego, Sulamitkę Maurycego Gottlieba, Lato Aleksandra Kotsisa, obrazy przedstawicieli Młodej Polski - Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera, polskich impresjonistów - Józefa Pankiewicza, Władysława Podkowińskiego, Leona Wyczółkowskiego i piękny zbiór pejzaży Jana Stanisławskiego, wreszcie portrety wybitnej polskiej malarki Olgi Boznańskiej, a także obrazy malarzy tworzących w okresie międzywojennym, takich jak Tadeusz Makowski, Roman Kramsztyk czy Stanisław Ignacy Witkiewicz.
Kolekcja była gromadzona od 1927 roku przez ówczesnego dyrektora Muzeum Śląskiego, dr. Tadeusza Dobrowolskiego, jednak początki istnienia Muzeum sięgają 1924 roku. Przed wybuchem II wojny światowej kolekcja liczyła 280 obrazów olejnych, pasteli i akwarel, a była eksponowana tymczasowo w gmachu Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego w Katowicach. Planowane na 1940 rok przeniesienie zbiorów do nowo wznoszonego gmachu Muzeum Śląskiego nigdy nie doszło do skutku z powodu wybuchu wojny. Budynek muzealny, jeden z najbardziej nowoczesnych w Europie, symbol kultury polskiej na Śląsku, został przez Niemców doszczętnie zniszczony i rozebrany, a zbiory muzealne - przewiezione do Landesmuseum w Bytomiu. Wskutek braku odpowiedniego zabezpieczenia znaczna ich część, bo około 100 obrazów, zaginęła bądź została zrabowana. Po wojnie kolekcja malarstwa polskiego znalazła się pod fachową opieką w Muzeum Śląskim w Bytomiu, przemianowanym w 1950 roku na Muzeum Górnośląskie. Kiedy w 1984 roku wznowiło działalność reaktywowane Muzeum Śląskie w Katowicach i zaadaptowano do pracy muzealnej stary budynek usytuowany w centrum miasta, wróciła również do Katowic - po blisko 50 latach - kolekcja malarstwa polskiego pochodząca z przedwojennego Muzeum. Mimo znacznych strat wojennych jest to zbiór niezwykle cenny, gromadzący obrazy o wysokich walorach artystycznych, namalowane przez wybitnych malarzy polskich XIX i początków XX wieku.
W latach 1985-1990 Muzeum Śląskie dokonało wielu cennych zakupów, uzupełniając przedwojenną kolekcję dziełami takich między innymi artystów, jak: Aleksander Orłowski, Andrzej Grabowski, Franciszek Kostrzewski, Teodor Axentowicz, Stanisław Chlebowski, Tymon Niesiołowski, Jan Stanisławski czy Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy).
Historia Muzeum Śląskiego w Katowicach 1924 - 2004
Historia Muzeum Śląskiego w Katowicach rozpoczyna się w 1924 roku, kiedy powołano Towarzystwo Muzeum Ziemi Śląskiej. Jego zadaniem było gromadzenie pamiątek kultury materialnej i duchowej wytworzonych na Śląsku. Formalnie, ustawą Sejmu Śląskiego, Muzeum Śląskie powołano 23 stycznia 1929 roku. Zabytki były wówczas eksponowane w gmachu Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego.
Równocześnie wznoszono nowoczesny jak na warunki europejskie gmach muzealny. Niestety w czasie II wojny światowej budynek, jako symbol polskości, został zrównany z ziemią. Zniszczeniu oraz grabieży uległa także znaczna część zbiorów. To co ocalało, zostało przewiezione do Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Potrzeba odbudowy Muzeum Śląskiego pojawiła się tuż po zakończeniu wojny. Jednak brak środków finansowych był skutecznym hamulcem jakichkolwiek działań. Restytuowano więc Muzeum dopiero w grudniu 1984 roku. Na tymczasową siedzibę wybrano budynek dawnego hotelu z przełomu XIX i XX wieku, przy Al. Korfantego 3.
Pracowano początkowo w jednym pokoju na III piętrze. Kilka lat trwała adaptacja poszczególnych pomieszczeń – ostatnie sale ekspozycyjne otwarto w 1992 roku.
Plany budowy nowego gmachu Muzeum Śląskiego po licznych perturbacjach skoncentrowały się obecnie na terenie dawnej Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice” Do tego celu zostaną również zaadoptowane w części dawne budynki kopalni.
W ciągu ostatnich 20 lat w Muzeum Śląskim w Katowicach zgromadzono ponad 75 tys. eksponatów. Najcenniejsza kolekcja to Galeria Malarstwa Polskiego (233 obrazy) z przełomu XIX i XX wieku. Poszczególne działy merytoryczne (archeologii, etnografii, historii, naukowo – oświatowy, sztuki oraz sztuki nieprofesjonalnej) także odział Muzeum Śląskiego - Centrum Scenografii Polskiej, przygotowują rocznie nawet do 30 wystaw. Łącznie, w ciągu ostatnich 20 lat, zorganizowano ponad 500 ekspozycji z czego nagrodzono 27. Pracowało w muzeum prawie 350 osób, z tego w chwili obecnej - 105. Ważną sferą działalności muzeum jest także edytorstwo. Oprócz folderów i katalogów towarzyszących wystawom, muzeum wydaje publikacje naukowe i popularnonaukowe w postaci monografii oraz serii wydawniczych.
Rok 2004 jest dla Muzeum Śląskiego datą szczególną. Nasza instytucja obchodziła Jubileusz 80-lecia początków, 75-lecia powołania przez Sejm Śląski oraz 20-lecia restytucji. Uroczystość jubileuszowa miała miejsce 29 listopada.
W 2004 roku Muzeum Śląskie zostało wyróżnione Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego. Uroczystość wręczenia nagród odbyła się 14 grudnia w Operze Śląskiej w Bytomiu. To samo wyróżnienie przyznano również Dyrektorowi Muzeum Śląskiego dr Lechowi Szarańcowi.
źródło: http://www.muzeumslaskie.netpr.pl/ (biuro prasowe Muzeum Śląskiego w Katowicach)
