Trasa spacerowa ulicami:
Fryderyka Chopina, Kolejową, Partyzantów, Marii Świtalskiej, Głębowniczą, Jana Witkiewicza, Pałuby, Stanisława Augusta Poniatowskiego
Zaraz po wyjściu z Parku Zdrojowego przez Bramę Żelazną, znajduje się willa Roma wybudowana w 1882 roku. Stanowiła własność hrabiego O’Rourke. Od zachodniej strony willa posiada duży taras wsparty na filarach skierowany w stronę parku. W 1902 roku od północnej strony dobudowano murowana oficynę, która w 1947 roku przebudowano. Przez długie lata mieściła się tam restauracja Zdrojowa, obecnie Club Roko.
Za skrzyżowaniem w prawo znajduje się willa Maria, zbudowana w latach 1895-1896. Pierwszym jej właścicielem był Białkowski, następnie w 1902 kupuje ja pochodzący z Kutaisi na Kałkazie Władysław Gustaw Malewski, który zamieszkał w Nałęczowie, gdzie był radca stanu i dyrektorem banku. Rodzina ta zyskała uznanie wśród mieszkańców Nałęczowa. Starszy syn Bronisław był lekarzem i asystentem dyrektora Zakładu Leczniczego, doktora Antoniego Puławskiego. Gustaw i Bronisław założyli wspólnie z mieszkańcami Towarzystwo Kredytowe, potem Stowarzyszenie Spółdzielcze „Oszczędność”. Gustaw Malewski został wówczas prezesem. Bronisław Malewski był również współtwórcą Muzeum Ziemi Lubelskie oraz inicjatorem budowy Tanich Kąpieli im. Bolesława Prusa. Maria z Malewskich – Jeleniew pracowała jako nauczycielka w Białym Dworku. Hanna Malewska, córka Bronisława, pisarka. Była autorką powieści „Przemija postać świata”, „Żniwo na sierpie”.
Przy ulicy Partyzantów, znajduje się willa Marżanna, wybudowana w 1905 roku w stylu włoskiego renesansu z dekoracją sgraffitową w elewacji głównej. Projektu właściciela inż. Jana Wincentego Siekluckiego. Pochodzącego z Litwy. Od strony ulicy Głębownicza wzdłuż całej posesji rozciąga się mur. Niegdyś za tarasem usytuowany był park, za willą znajdował się sad. W willi od 1924 roku mieścił się pensjonat, który przeważnie odwiedzali goście w Warszawy. Na cały rok 1941 roku dół willi przechodzi w ręce niemieckie. Opuszczając wille zrabowali wszystko, co tylko wartościowe. Od roku 1950 w willi zamieszkałą wraz z żona Aurelia i bratem Romualdem, Zenon Kononowicz, malarz, rysownik, grafik. Po II wojnie światowej wiele pomieszczeń uległo zniszczeniu. Najbardziej ucierpiał gabinet Siekluckiego, w którym znajdowały się przepiękne boazerie. Od 1954 roku wyłączną właścicielką posiadłość staje się Janina Sieczkowska. Pomimo zniszczeń po dziś dzień w budynku zachowały się okazałe boazerie, rzeźbione drzwi i płaskorzeźby oraz sporo pamiątek.
Kontynuując spacer w górę ulicy przy Partyzantów 22 znajduje się dom Waleriana Babinicza z 1935 roku. Babinicz przybyła do Nałęczowa w listopadzie 1968 roku. Zmarł rok później. Był pisarzem, pedagogiem, wychowawcą młodzieży. Dom kupił od rodziny Hermanów. Po śmierci męża żona Helena prowadziła w willi pensjonat. Bywali w nim: Barbara Sikorska, Maciej Nehring – akwarelista, Tadeusz Baird – kompozytor, Tadeusz Nowak – poeta i pisarz, Wiktor Woroszylski, Seweryn Pollak i Ernest Bryll – poeta. W pensjonacie gościli również: prof. Tadeusz Dzierżykray-Rogalski - antropolog, prof. Roman Taborski – krytyk literacki, Kazimierz Brandys – pisarz, Krystyna Janda i Andrzej Seweryn – aktorzy. Obecnie w budynku znajduje się muzeum Waldemara Babinicza, autora „Prawa wyboru” oraz innych tytułów. W ogrodzie obok domu znajduje się pomnik poświecony osobie Babinicza, ufundowany przez uczniów Uniwersytetów Ludowych i Liceum Kulturalno-Oświatowego z kielecczyzny autorstwa artysty Tadeusza Kaczora.
Spacerując ulica Marii Świtalskiej dochodzimy do ulicy Głęboczniczej, gdzie znajduje się willa Brzozny. Willa projektu Jana Koszyca-Witkiewicza dla Władysława Łypacewicza, adwokata ze stolicy. Pobudowana w roku 1908 na działce zakupionej od inżyniera Michała Górskiego. Całość projektu nazwano zespołem parkowo-willowym. Rośnie tutaj wiele różnorodnych gatunków drzew liściastych i iglastych: brzozy, sosny, buki, świerki, lipy, modrzewie, jawory, graby, topole piramidalne, sumaki, żywotniki zachodnie. Od roku 1909 willa jest letnią rezydencją rodziny Łypacewiczów. W willi odbywały się zebrania masonerii. Sam Łypacewicz należał do loży masońskiej w Warszawie. W trakcie II wojny światowej właścicielem staje się doktor Józef Wojtczak, który w trakcie działań wojennych operował i leczył potajemnie rannych partyzantów. W latach 70tych willa została zdewastowana. Kolejny właściciel Włodzimierz Konopnicki wyremontował budynek. Obecną właścicielka jest Halina Zubrzycka. W części znajduje się Ośrodek Odnowy biologicznej „Feniks”.
Spacerując dalej dochodzimy do zbiegu ulic Jana Witkiewicza i Pałuby wchodzimy w Dolinę Słowiczą, na skraju, której obok starej Szopy na Pałubach, stała willa Kazimierówka, wybudowana na przełomie XIX I XX wieku. W okresie międzywojenny należała do Stowarzyszenia Urzędników Państwowych. Niegdyś w jej murach znajdowała się szkoła prowadzona przez społeczniczkę Faustynę Morzycką. W latach 30tych XX w Kazimierówce znajdował się Uniwersytet Ludowy im. Stefana Żeromskiego. Po II wojnie światowej mieścił się w niej internat Liceum Spółdzielczego dla dorosłych.
Spacerując dalej ulicą Poniatowskiego, mijamy budynek Ochronki im, Adama Żeromskiego i dochodzimy do willi Poniatówka, z początku XX wieku wybudowanej w stylu szwajcarskim. Pierwszym właścicielem był stolarz Dobrzyński, następnie Kowalscy i państwo Krauzowie. Willa posiada jedna murowaną i dwie drewniane kondygnacje. Weranda will posiada bogata ornamentykę. Na południowe elewacji widnieje nazwa willi.
Działka obok przy ulicy Poniatowskiego 27 znajduje się willa Marianówka. Architeketem i budowniczym był Edmund Judycki. Pierwszym jej właścicielem był Ignacy Nowicki, następnie Klotylda Plintówna. W 1924 roku na podstawie testamentu wille przekazano Towarzystwu Przyjaciół Uczącej się Młodzieży w Lublinie, później Towarzystwu Burs i Stypendiów, które przekazało wille na internat dla uczniów Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Nałęczowie. Internat funkcjonował w latach 1950-1960. Obecnie willa jest zamieszkała przez pracowników PLSP w Nałęczowie.
Koleją willą jest willa Zabawka przy Poniatowskiego 25. Stanowiła niegdyś własność rodziny Hornowskich. Wybudowana w roku 1907 wg projektu Edmunda Judyckiego. Kolejno właścicielką była Maria Hornowska, przyjaciółka Bolesława Prusa, który był częstym gościem w domu gospodyni. Will choć niewielka jest dość interesującą budowlą. Posiada niezwykłą bryłę. Rzut budynku jest rozczłonkowany.
Wraz z budynkiem podziwiać można Górę Poniatowską, jedno z trzech malowniczych wzniesień Nałęczowa. Na szczycie znajduje się krzyż u podnóża starodawna kapliczka, która z ruiny została odremontowana przez hrabinę Marię Krasicką. Wmurowana tabliczka dostarczała wiele informacji na temat wzgórza i kapliczki, niestety napis obecnie jest już nieczytelny. Legenda głosi, iż roku 1787 na górze przyjmowany był król Stanisław Poniatowski.
Kolejna willa nazywa się Swoboda wybudowana została w 1896 roku. Pierwszym jej właścicielem był majster malarski Ignacy Nowakowski. Obecnie należy do doktor Haliny Zaburzyckiej, która ja gruntownie wyremontowała i przekazała na potrzeby Ośrodka Odnowy Biologicznej „Feniks”.
Nieopodal w głębi ogrodu znajduje się willa Lucyna, pobudowana w stylu szwajcarskim w roku 1897. Szczególnie wyeksponowana jest jej północna część z bogatą dekoracją rzeźbiarską. Pierwszym właścicielem byli Apolinary i Anna Łuszczyńscy. W latach 1950 – 1964 mieści się w willi internat PLSP. Mieszkał w niej m.in.: rzeźbiarz Michał Pudełko i malarz Kazimierz Smuczak.
Spacer dobiega końca u zbiegu ulic 1 Maja i Poniatowskiego. Na skwerku znajduje się obelisk w płyt granitowych ku czci pamięci zakładników, rozstrzelanych przez hitlerowców dnia 24 października 1942 roku. Staną w tym miejscu z inicjatywy miejscowych kombatantów w roku 1957. Na upamiętniającej tablicy znajdują się nazwiska pomordowanych dwunastu mieszkańców Nałęczowa i jednego bezimiennego Żyda czeskiego pochodzenia, więźnia z obozu pracy z Antopola.
źródło: Przewodnik turystyczny po Nałęczowie
Fryderyka Chopina, Kolejową, Partyzantów, Marii Świtalskiej, Głębowniczą, Jana Witkiewicza, Pałuby, Stanisława Augusta Poniatowskiego
Zaraz po wyjściu z Parku Zdrojowego przez Bramę Żelazną, znajduje się willa Roma wybudowana w 1882 roku. Stanowiła własność hrabiego O’Rourke. Od zachodniej strony willa posiada duży taras wsparty na filarach skierowany w stronę parku. W 1902 roku od północnej strony dobudowano murowana oficynę, która w 1947 roku przebudowano. Przez długie lata mieściła się tam restauracja Zdrojowa, obecnie Club Roko.
Za skrzyżowaniem w prawo znajduje się willa Maria, zbudowana w latach 1895-1896. Pierwszym jej właścicielem był Białkowski, następnie w 1902 kupuje ja pochodzący z Kutaisi na Kałkazie Władysław Gustaw Malewski, który zamieszkał w Nałęczowie, gdzie był radca stanu i dyrektorem banku. Rodzina ta zyskała uznanie wśród mieszkańców Nałęczowa. Starszy syn Bronisław był lekarzem i asystentem dyrektora Zakładu Leczniczego, doktora Antoniego Puławskiego. Gustaw i Bronisław założyli wspólnie z mieszkańcami Towarzystwo Kredytowe, potem Stowarzyszenie Spółdzielcze „Oszczędność”. Gustaw Malewski został wówczas prezesem. Bronisław Malewski był również współtwórcą Muzeum Ziemi Lubelskie oraz inicjatorem budowy Tanich Kąpieli im. Bolesława Prusa. Maria z Malewskich – Jeleniew pracowała jako nauczycielka w Białym Dworku. Hanna Malewska, córka Bronisława, pisarka. Była autorką powieści „Przemija postać świata”, „Żniwo na sierpie”.
Przy ulicy Partyzantów, znajduje się willa Marżanna, wybudowana w 1905 roku w stylu włoskiego renesansu z dekoracją sgraffitową w elewacji głównej. Projektu właściciela inż. Jana Wincentego Siekluckiego. Pochodzącego z Litwy. Od strony ulicy Głębownicza wzdłuż całej posesji rozciąga się mur. Niegdyś za tarasem usytuowany był park, za willą znajdował się sad. W willi od 1924 roku mieścił się pensjonat, który przeważnie odwiedzali goście w Warszawy. Na cały rok 1941 roku dół willi przechodzi w ręce niemieckie. Opuszczając wille zrabowali wszystko, co tylko wartościowe. Od roku 1950 w willi zamieszkałą wraz z żona Aurelia i bratem Romualdem, Zenon Kononowicz, malarz, rysownik, grafik. Po II wojnie światowej wiele pomieszczeń uległo zniszczeniu. Najbardziej ucierpiał gabinet Siekluckiego, w którym znajdowały się przepiękne boazerie. Od 1954 roku wyłączną właścicielką posiadłość staje się Janina Sieczkowska. Pomimo zniszczeń po dziś dzień w budynku zachowały się okazałe boazerie, rzeźbione drzwi i płaskorzeźby oraz sporo pamiątek.
Kontynuując spacer w górę ulicy przy Partyzantów 22 znajduje się dom Waleriana Babinicza z 1935 roku. Babinicz przybyła do Nałęczowa w listopadzie 1968 roku. Zmarł rok później. Był pisarzem, pedagogiem, wychowawcą młodzieży. Dom kupił od rodziny Hermanów. Po śmierci męża żona Helena prowadziła w willi pensjonat. Bywali w nim: Barbara Sikorska, Maciej Nehring – akwarelista, Tadeusz Baird – kompozytor, Tadeusz Nowak – poeta i pisarz, Wiktor Woroszylski, Seweryn Pollak i Ernest Bryll – poeta. W pensjonacie gościli również: prof. Tadeusz Dzierżykray-Rogalski - antropolog, prof. Roman Taborski – krytyk literacki, Kazimierz Brandys – pisarz, Krystyna Janda i Andrzej Seweryn – aktorzy. Obecnie w budynku znajduje się muzeum Waldemara Babinicza, autora „Prawa wyboru” oraz innych tytułów. W ogrodzie obok domu znajduje się pomnik poświecony osobie Babinicza, ufundowany przez uczniów Uniwersytetów Ludowych i Liceum Kulturalno-Oświatowego z kielecczyzny autorstwa artysty Tadeusza Kaczora.
Spacerując ulica Marii Świtalskiej dochodzimy do ulicy Głęboczniczej, gdzie znajduje się willa Brzozny. Willa projektu Jana Koszyca-Witkiewicza dla Władysława Łypacewicza, adwokata ze stolicy. Pobudowana w roku 1908 na działce zakupionej od inżyniera Michała Górskiego. Całość projektu nazwano zespołem parkowo-willowym. Rośnie tutaj wiele różnorodnych gatunków drzew liściastych i iglastych: brzozy, sosny, buki, świerki, lipy, modrzewie, jawory, graby, topole piramidalne, sumaki, żywotniki zachodnie. Od roku 1909 willa jest letnią rezydencją rodziny Łypacewiczów. W willi odbywały się zebrania masonerii. Sam Łypacewicz należał do loży masońskiej w Warszawie. W trakcie II wojny światowej właścicielem staje się doktor Józef Wojtczak, który w trakcie działań wojennych operował i leczył potajemnie rannych partyzantów. W latach 70tych willa została zdewastowana. Kolejny właściciel Włodzimierz Konopnicki wyremontował budynek. Obecną właścicielka jest Halina Zubrzycka. W części znajduje się Ośrodek Odnowy biologicznej „Feniks”.
Spacerując dalej dochodzimy do zbiegu ulic Jana Witkiewicza i Pałuby wchodzimy w Dolinę Słowiczą, na skraju, której obok starej Szopy na Pałubach, stała willa Kazimierówka, wybudowana na przełomie XIX I XX wieku. W okresie międzywojenny należała do Stowarzyszenia Urzędników Państwowych. Niegdyś w jej murach znajdowała się szkoła prowadzona przez społeczniczkę Faustynę Morzycką. W latach 30tych XX w Kazimierówce znajdował się Uniwersytet Ludowy im. Stefana Żeromskiego. Po II wojnie światowej mieścił się w niej internat Liceum Spółdzielczego dla dorosłych.
Spacerując dalej ulicą Poniatowskiego, mijamy budynek Ochronki im, Adama Żeromskiego i dochodzimy do willi Poniatówka, z początku XX wieku wybudowanej w stylu szwajcarskim. Pierwszym właścicielem był stolarz Dobrzyński, następnie Kowalscy i państwo Krauzowie. Willa posiada jedna murowaną i dwie drewniane kondygnacje. Weranda will posiada bogata ornamentykę. Na południowe elewacji widnieje nazwa willi.
Działka obok przy ulicy Poniatowskiego 27 znajduje się willa Marianówka. Architeketem i budowniczym był Edmund Judycki. Pierwszym jej właścicielem był Ignacy Nowicki, następnie Klotylda Plintówna. W 1924 roku na podstawie testamentu wille przekazano Towarzystwu Przyjaciół Uczącej się Młodzieży w Lublinie, później Towarzystwu Burs i Stypendiów, które przekazało wille na internat dla uczniów Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Nałęczowie. Internat funkcjonował w latach 1950-1960. Obecnie willa jest zamieszkała przez pracowników PLSP w Nałęczowie.
Koleją willą jest willa Zabawka przy Poniatowskiego 25. Stanowiła niegdyś własność rodziny Hornowskich. Wybudowana w roku 1907 wg projektu Edmunda Judyckiego. Kolejno właścicielką była Maria Hornowska, przyjaciółka Bolesława Prusa, który był częstym gościem w domu gospodyni. Will choć niewielka jest dość interesującą budowlą. Posiada niezwykłą bryłę. Rzut budynku jest rozczłonkowany.
Wraz z budynkiem podziwiać można Górę Poniatowską, jedno z trzech malowniczych wzniesień Nałęczowa. Na szczycie znajduje się krzyż u podnóża starodawna kapliczka, która z ruiny została odremontowana przez hrabinę Marię Krasicką. Wmurowana tabliczka dostarczała wiele informacji na temat wzgórza i kapliczki, niestety napis obecnie jest już nieczytelny. Legenda głosi, iż roku 1787 na górze przyjmowany był król Stanisław Poniatowski.
Kolejna willa nazywa się Swoboda wybudowana została w 1896 roku. Pierwszym jej właścicielem był majster malarski Ignacy Nowakowski. Obecnie należy do doktor Haliny Zaburzyckiej, która ja gruntownie wyremontowała i przekazała na potrzeby Ośrodka Odnowy Biologicznej „Feniks”.
Nieopodal w głębi ogrodu znajduje się willa Lucyna, pobudowana w stylu szwajcarskim w roku 1897. Szczególnie wyeksponowana jest jej północna część z bogatą dekoracją rzeźbiarską. Pierwszym właścicielem byli Apolinary i Anna Łuszczyńscy. W latach 1950 – 1964 mieści się w willi internat PLSP. Mieszkał w niej m.in.: rzeźbiarz Michał Pudełko i malarz Kazimierz Smuczak.
Spacer dobiega końca u zbiegu ulic 1 Maja i Poniatowskiego. Na skwerku znajduje się obelisk w płyt granitowych ku czci pamięci zakładników, rozstrzelanych przez hitlerowców dnia 24 października 1942 roku. Staną w tym miejscu z inicjatywy miejscowych kombatantów w roku 1957. Na upamiętniającej tablicy znajdują się nazwiska pomordowanych dwunastu mieszkańców Nałęczowa i jednego bezimiennego Żyda czeskiego pochodzenia, więźnia z obozu pracy z Antopola.
źródło: Przewodnik turystyczny po Nałęczowie
Można spokojnie powoli przejść uliczkami i posłuchać dzwięki ptaków
Spokojna