Kościół św. Wawrzyńca jest jedną z najstarszych olsztyńskich świątyń. Został wybudowany pod koniec XIV wieku we wsi Gutkowo, która obecnie jest dzielnicą miasta i był filią parafii św. Jakuba. Kościół św. Wawrzyńca to przykład późnogotyckiej architektury, natomiast jego wyposażenie jest późnobarokowe. Budynek powstał z cegły na granitowym fundamencie, do jego bryły przylega wieża, kruchta oraz kaplica chrzcielna z zakrystią. W 1807 kościół odwiedził Napoleon Bonaparte, który z jego wieży obserwował ruch wojsk.

W świątyni znajdują się trzy ołtarze barokowe ołtarze. Jednak nie jest najcenniejszy zabytek. Podczas badań konserwatorskich, które rozpoczęto w 2007 roku, odkryto malowidła z okresu średniowiecza. Znajdują się one nie tylko przy ołtarzu, ale również na bocznych ścianach kościoła. Malowidła są prawdopodobnie wczesnogotyckie, na terenie Warmii i Mazur dokonano niewielu podobnych odkryć.