Czy napotkany przez nas kamień, porzucony w lesie czy pośród łąk może być czymś więcej niż tylko zwykłym głazem? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Bo tak naprawdę wiele zależy od nas samych i tego, jak postrzegamy świat.
Jeśli twardo stąpamy po świecie i przemawiają do nas jedynie suche fakty, kamień zawsze będzie dla nas tylko kamieniem. Inaczej sytuacja wygląda, gdy na świat patrzymy nieco szerzej, jeśli lubimy słuchać legend i opowieści przekazywanych z pokolenia na pokolenie, kiedy wierzymy, że wszystko posiada duszę. Kamienie także.
Jeśli twardo stąpamy po świecie i przemawiają do nas jedynie suche fakty, kamień zawsze będzie dla nas tylko kamieniem. Inaczej sytuacja wygląda, gdy na świat patrzymy nieco szerzej, jeśli lubimy słuchać legend i opowieści przekazywanych z pokolenia na pokolenie, kiedy wierzymy, że wszystko posiada duszę. Kamienie także.
Czym są diabelskie kamienie? Skąd się wzięły w Polsce?
Diabelskie kamienie nazywane także diablimi kamieniami czy czarcimi głazami to po prostu głazy narzutowe, które trafiły do Polski ze Skandynawii. Głazy i formacje skalne, nazywane diabelskimi kamieniami występują na obszarze praktycznie całego kraju, głównie jednak na Warmii i Mazurach oraz na Kaszubach.
Diabelskie kamienie na Kaszubach
Na całych Kaszubach spotkać można wiele dużych głazów narzutowych, przywleczonych na te tereny przez lody ze Skandynawii. Niektórym kamieniom miejscowa ludność nadała nawet imiona własne np. „Bożastopka” lub „Adam i Ewa”. Większość to po prostu: kamienie diabelskie, rzucone celowo lub opuszczone przez tego czy innego diabła.
Największy kamień diabelski, o obwodzie 20 m, wysokości 3,5 m i długości 7 m, znajduje się w pobliżu Odargowa w powiecie puckim. Jaka jest jego historia? Według głoszonej legendy diabeł pozostawił na nim pięć wyżłobień – są to ślady swoich pazurów.
Drugim co do wielkości jest głaz leżący w powiecie kartuskim, na brzegu Jeziora Kamiennego, na skraju Lasów Mirachowskich. Przepołowiony jest szczeliną, stąd nazywany bywa Pękniętym lub Ogromnym. Jezioro i przyległy teren usiany głazami narzutowymi chronione są w rezerwacie torfowiskowym „Żurawie Błota”. Głaz ma 17 m obwodu, 5 m długości, 4,5m szerokości i 9 m wysokości. Szczelina na nim widoczna jest śladem łańcucha, którym przewiązywał go diabeł rzucając ze złości w jezioro. Gniew diabła spowodowany był nieudaną transakcją. Według legendy miał on wysuszyć jezioro, a w zamian otrzymać od kontrahenta duszę. Diabeł jednak nie zdołał wykonać zadania.
Diabelskie kamienie i legendy
Wśród osadów lodowcowych występujących na Kaszubach najczęściej w postaci piasków, żwirów i glin morenowych znaczne są też ilości kamieni. Są to odłamy różnych skał, najczęściej gnejsów lub granitów, pochodzących z dalekiej Skandynawii, przywleczone stamtąd przez olbrzymie masy lodu nasuwającego się na obszar naszych pojezierzy.
Te wielkie głazy narzutowe stają się często obiektem zainteresowania, zarówno ludności miejscowej, jak i odwiedzających ten region Polski turystów. Kamienie te pobudzają wyobraźnię i pozwalają wyciągnąć wnioski o sile lądolodu, który je transportował.
Nic w tym więc dziwnego, że mieszkańcy Kaszub ogrom wielu głazów wiązali najczęściej z działaniem mocy nieczystych. Przecież tylko one mogły podołać tak olbrzymiemu ciężarowi i porozrzucać poszczególne okazy w rozmaite miejsca. Wielu starych Kaszubów do dziś bardzo chętnie opowiada legendy o diabelskich kamieniach. Opowieści przekazywane z pokolenia na pokolenie, wrosły już w te ziemie, w historię miejsc i ludzi. I łączą się z nimi nierozerwalnie.
Nic w tym więc dziwnego, że mieszkańcy Kaszub ogrom wielu głazów wiązali najczęściej z działaniem mocy nieczystych. Przecież tylko one mogły podołać tak olbrzymiemu ciężarowi i porozrzucać poszczególne okazy w rozmaite miejsca. Wielu starych Kaszubów do dziś bardzo chętnie opowiada legendy o diabelskich kamieniach. Opowieści przekazywane z pokolenia na pokolenie, wrosły już w te ziemie, w historię miejsc i ludzi. I łączą się z nimi nierozerwalnie.
Kamienne pomniki przyrody. Gdzie można je znaleźć?
- w pobliżu Odargowa w powiecie puckim
- na brzegu Jeziora Kamiennego, na skraju Lasów Mirachowskich
- niedaleko Lipusza w okolicy Płocizna,
- wielki Kamień zwany też Diabelskim nieopodal wsi Owśnica, w pobliżu Kościerzyny,
- w okolicach Nowego Dworu Wejherowskiego,
- w okolicach wsi Starzyno,
- w obrębie zachodnich Kaszub pod Studzienicami.
Warto wiedzieć, że głazy te są zarejestrowane i chronione prawem jako pomniki przyrody. Nie wolno ich uszkadzać ani przemieszczać.