Z geograficznego punktu widzenia nie jest to góra lecz wysokie wzgórze. Jest twardzielcem nefelinitowym w obrębie zrębu Chełma, zbudowanego z wapiennych skał triasu. Nefelinity i zawarte w nich wielkie (do 80 m) bloki wapieni triasu i kredy oraz kredowych piaskowców, a także piroklastyki związane są z zapadnięciem się wulkanu istniejącego tu 27 mln lat temu (oligocen) i powstaniem kaldery. Obecnie odsłaniające się skały pochodzą z najgłębszej części kaldery, znajdującej się kilkadziesiąt metrów poniżej powierzchni, na której stał stożek wulkaniczny. Sam stożek został całkowicie zerodowany w neogenie. Miejscami stoki wzgórza przykryte są lessami związanymi ze zlodowaceniem północnopolskim.
Obecnie na Górze św. Anny znajduje się bazylika i sanktuarium, z figurką św. Anny Samotrzeciej (XV wiek) z jej relikwiami, franciszkański zespół klasztorny z Rajskim Placem (dziedzińcem arkadowym) z lat 1733-1749, na którym stoi 15 stuletnich konfesjonałów, jest także grota wykonana na wzór groty z Lourdes oraz 40 kaplic kalwaryjnych z lat 1700-1709. Na szczycie Góry św. Anny zbudowano w latach 80. XV wieku klasztor i kościół, który od XVIII wieku jest ważnym centrum pielgrzymkowym.
Na zachodnich oraz północnych stokach wzgórza rozlokowana jest duża wieś o nazwie Góra św. Anny, na południowym stoku znajdują się liczne stacje drogi kalwaryjnej, a na wschodnim stoku cmentarz oraz zabudowania Domu Pielgrzyma klasztoru franciszkańskiego.
Jest to główne miejsce uroczystości poświęconych pamięci poległych w powstaniach śląskich i jeden z bardziej znanych tego typu obiektów na Śląsku.
Góra św. Anny jest też najwyższym wzniesieniem powołanego w 1988 roku Parku Krajobrazowego o tej samej nazwie. Obszar Parku Krajobrazowego obejmuje tereny o bogatej rzeźbie, licznie występują tu chronione gatunki grzybów i roślin. Głównymi zagrożeniami przyrody parku są zanieczyszczenia atmosferyczne oraz wybudowana autostrada A4, która podzieliła park na dwie części, a której budowa wywołała protesty społeczne poparte przez ludzi nauki i kultury. Rejon Góry św. Anny jest uznany za geopark od 2010 roku.
Poszukaj noclegu w okolicy