Na szlaku grodzisk pruskich w Tolkmicku

Pruscy mieszkańcy

Najdawniejszymi mieszkańcami Warmii i Mazur byli pogańscy Prusowie. Z badań archeologicznych wynika, że w okolicy, w której dzisiaj znajduje się Tolkmicko, istniał wczesnośredniowieczny gród, który mógł powstać jeszcze w epoce żelaza. Poza nim na terenie gminy odnaleziono inne grodziska, które świadczą o zagospodarowaniu tego miejsca przez ludzi.

Prusowie chętnie osiedlali się tam, gdzie naturalne ukształtowanie terenu było ich sprzymierzeńcem. Budowle obronne wznosili więc w pobliżu głębokich wąwozów, niedaleko bagien i rzecznych rozlewisk. Nigdy nie stworzyli jednolitego państwa, do końca pozostając narodem plemiennym. Naturalne dla nich było życie w zgodzie z przyrodą, której oddawali cześć, a  bardzo ważnym elementem ich wierzeń stanowił kult przodków.

Chociaż Prusowie byli walecznym plemieniem, musieli poddać się silniejszym od siebie Krzyżakom. Rycerze zakonni podbili ich w XIII wieku…

W poszukiwaniu śladów dawnych grodzisk

Prusowie wyginęli, a ci którzy ocaleli wkrótce zasymilowali się nowymi osadnikami – a nam pozostało jedynie poszukiwanie ich śladów, co może być całkiem dobrym pomysłem na spędzenie czasu w Tolkmicku. Archeolodzy odkryli tu bowiem wiele pozostałości po pierwszych mieszkańcach. Należy do nich między innymi odcinek starej drogi oraz dawne fosy, obronne wały i majdany. Wyraźnie odcinają się na tle przyrody, która już dawno wyciągnęła po mnie swoją rękę.

W Tolkmicku udostępniono trzydziestokilometrowy żółty szlak turystyczny „Śladami Grodzisk Pruskich”. Jest to pętla, która prowadzi z Tolkmicka najpierw do Wałów Tolkmita – najważniejszego punktu na trasie. Miejsce znajduje się na terenie rezerwatu przyrody „Dolina Stradanki” i stanowi przykład świetnie zachowanego staropruskiego grodziska. Zobaczysz tu dokładnie, jak wykorzystywano naturalne otoczenie do stworzenia świetnie działających fortyfikacji.

Kolejnym punktem na szlaku jest cmentarzysko Nowinka. Co ciekawe, archeolodzy znaleźli tu zarówno groby ludzi, w których składano prochy po spaleniu, jak i pochówki końskie. Niektórzy pochowani zostali z bogatym wyposażeniem – ozdobami ze srebra i brązu, naczyniami oraz żelaznymi mieczami. Naukowcy datują cmentarzysko na VI-VIII wiek.

Następny przystanek – Chojnowo, gdzie odkryto ślady grodziska oraz cmentarzyska. We wsi znajduje się również punkt widokowy. Po nasyceniu oczu widokami proponujemy udać się w kierunku osady Święty Kamień leżącej już bardzo blisko Tolkmicka. Przed wsią znajdują tablice informujące o tym, jak dostać się do lokalnej atrakcji, jaką jest zanurzony w wodach Zalewu Wiślanego święty kamień Prusów. Był on przedmiotem kultu plemienia.

fot. 8moments (Pixabay.com CC0)