Daj się zaskoczyć! Poznaj Pabianice

Pabianice to średniej wielkości miasto, które nkojarzy się głównie z przemysłem… ale to również ciekawe zabytki i interesujące miejsca, o jakich turyści nie mają nawet pojęcia.

Pabianice naprawdę warto poznać! Już teraz sprawdź noclegi i spędź kilka dni w tym mieście, wejdź: Noclegi w Pabianicach

Pabianice wśród lasów…

Początki miasta sięgają przełomu X i XI wieku. Nieduża osada leżała wśród gęstych lasów nad rzeką Dobrzynką, stanowiła wtedy własność książęcą. Później znalazła się w granicach dóbr kościelnych. Jak chce tradycja, Pabianice przekazali kościołowi krakowskiemu jako wotum księżna Judyta i książę Władysław Herman, którzy długo starali się o potomka. W końcu i oni mogli cieszyć się narodzinami synami Bolesława, później znanego jako Krzywousty.

Rozwój osady rozpoczął się w XII wieku, gdy Pabianice stały się siedzibą zarządu dóbr kompleksu kapituły w ziemi sieradzkiej. Prawami miejskimi miejscowość cieszyła się od połowy XIV wieku. Pabianice nigdy nie rozrosły się do dużych rozmiarów… Mieszkańcy zajmowali się głównie uprawą ziemi, a zabudowę stanowiły przede wszystkim drewniane domy. Pamiątką po tych „dawnych” czasach jest dwór obronny oraz kościół św. Mateusza, powstałe w XVI wieku. Miasto nigdy nie miało murów obronnych, co sprawiło, że często padało łupem oddziałów wojskowych, zarówno obcych, jak i polskich. Do tego dochodziły jeszcze epidemie i pożary, które dosłownie zdziesiątkowały mieszkańców. Pod koniec XVIII wieku w Pabianicach nie mieszkało nawet pięćset osób.

Miasto przemysłu

Dziewiętnastowieczne Pabianice stały się Ziemią Obiecaną, do której ciągnęli Czesi, Ślązacy i Saksończycy, skuszeni korzystnymi warunkami do budowania działalności przemysłowej. Rozkwit miasta zapoczątkował w 1825 roku Bogumił Krusche, zakładając manufakturę tkacką. Był to pierwszy krok do tego, by Pabianice stały się jednym z największych ośrodków włókienniczych. Kolejną dużą fabryką był zakład Kindlera, później w mieście powstawały także przedsiębiorstwa papiernicze i chemiczne, gdzie zatrudnienie znajdowali dawni mieszkańcy wsi.

Dzięki rozwojowi przemysłu następował też rozwój miasta. Zakładano szkoły, apteki, biblioteki i muzeum, w Pabianicach działała też straż pożarna, a główna ulica oświetlona była lampami elektrycznymi. Później miasto połączono z Łodzią linią tramwajową oraz wybudowano dworzec kolejowy, gdzie zatrzymywały się pociągi jeżdżące trasą Warszawa – Kalisz.

Do drugiej wojny światowej Pabianice były miastem, w którym obok siebie żyli Polacy, Niemcy i Żydzi. Dzisiaj po tym tyglu kulturowym zostały tylko pojedyncze pamiątki… stary kirkut i tablica pamiątkowa w miejscu, gdzie stała synagoga.

TOP 5 atrakcji Pabianic

Dwór obronny kapituły krakowskiej to jeden z najstarszych zabytków w mieście. Jego budowę według projektu Wawrzyńca Lorka ukończono w 1571 roku. Rezydowali tu regensi kapituły krakowskiej. Swoim wyglądem przypomina renesansowy zamek – i nawet teraz jest tak określany. Od niedawna przy dworze siedzi Jan Długosz, który jako pierwszy opisał Pabianice. Rzeźba znajduje się przy wejściu do parku Słowackiego, oazy zieleni wartej odwiedzenia.

Z dworem obronnym sąsiaduje kościół św. Mateusza, który wybudowano mniej więcej w tym samym czasie co „zamek”. Stanął w miejscu starszej, drewnianej świątyni, którą zniszczył w 1532 roku wielki pożar. Nowy kościół wzorowano na płockim, znajdującym się na Wzgórzu Tumskim. Wnikliwe oko dopatrzy się tu cech gotyckich i renesansowych, szczególnie w bogatym wystroju wnętrza.

Prawdziwym unikatem jest drewniany dom tkacza, położony niedaleko centrum Pabianic. Jego architektura przypomina budynki, jakie spotykane są w dalekiej Saksonii. Dom tkacza wzniesiono w pierwszej połowie XIX wieku, gdy miasto dopiero zaczęło budować swoją potęgę przemysłową. Niedawno zabytek został odrestaurowany, a w jego wnętrzu znajduje się kawiarnia.

Będąc w Pabianicach warto też obejrzeć budynki, które przyczyniły się do rozwoju miasta. Mamy na myśli dawne zakłady Krusche i Ender, reprezentujące styl neogotycki. Te miejsca wybrał na plenery „Ziemi Obiecanej” Andrzej Wajda. Dzisiaj dawne hale fabryczne zaadaptowano na sklepy, puby i restauracje…

Pabianice dumne są ze swojej historii, ale mogą pochwalić się również nowoczesnymi projektami, jak Europejski Park Rzeźby. To malownicze miejsce znajduje się nad rzeką Dobrzynką, w pobliżu pabianickiego pola golfowego. Co roku odbywają się tam plenery artystyczne, których efekty prezentowane są na plenerowej wystawie. Dzięki temu przedsięwzięciu Pabianice odwiedzili artyści z Mołdawii, Peru, Włoch, Szwecji, Meksyku czy USA. Swoje prace pokazują też polscy rzeźbiarze, tacy jak Magdalena Abakanowicz.

fot. Sylwia Bartyzel (Unsplash.com CC0)