Kazimierz Dolny - Wietrzna Góra

Z czasów średniowiecza pochodzi kamienna wieża - zwana Basztą - która prawdopodobnie stanowi pozostałość pierwotnego zamku. W połowie XIV w. z rozkazu Kazimierza Wielkiego został wzniesiony poniżej Baszty również kamienny Zamek. Dotąd zachowała się legenda o związku tego króla z piękną Żydówką Esterką, dla której władca jakoby wybudował w pobliskiej Bochotnicy zamek, połączony lochami z kazimierską fortecą. Król Kazimierz także nadaje osadzie prawa miejskie.

Wiek XVI i XVII to okres rozkwitu miasta, które położone nad Wisłą - głównym w tym czasie szlakiem handlowym - bogaci się na handlu, zwłaszcza zbożem. Upamiętniają to piękne spichlerze zbożowe stojące wzdłuż brzegu rzeki, a także zbudowane na planie renesansowym miasto z wspaniale dekorowanymi kamienicami bogatych kazimierskich rodów kupieckich Przybyłów, Celejów, Górskich. Wtedy miasto ma już 3 świątynie, z których najpiękniejsza jest odnowiona w stylu renesansu lubelskiego Fara, z umieszczonymi w niej ok. r. 1620 największymi w ówczesnej Polsce organami. Czasy potopu szwedzkiego przynoszą kres świetności miasta, które nigdy nie odzyska już dawnej pozycji. Po upadku powstania styczniowego traci ono prawa miejskie i zostaje zdegradowane do rangi osady wiejskiej.

Po I wojnie światowej Kazimierz staje się Mekką artystów, głównie malarzy. W 1923 r. Tadeusz Pruszkowski, profesor Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie inicjuje organizowanie tutaj letnich plenerów malarskich dla swoich studentów. Zawiązuje się tu Bractwo św. Łukasza, do którego należał m. in. jeden z uczniów profesora osiadły w Kazimierzu na stałe, Antoni Michalak. W 1927 r. Kazimierz odzyskuje prawa miejskie.

II wojna światowa kończy w historii Kazimierza rozdział wspólnoty chrześcijańsko - żydowskiej, która funkcjonowała w Kazimierzu od czasów średniowiecza. Dziś po ludności wyznania mojżeszowego pozostała tylko XVIII - wieczna synagoga, budynek jatek koszernych i kirkut. Po wojnie miasteczko odradza się jako ośrodek artystyczny i turystyczny. Znów zjeżdżają tu malarze pejzażyści, na stałe osiadają w Kazimierzu Maria i Jerzy Kuncewiczowie, odbywają się festiwale - Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych, Festiwal Artystyczny i Filmowy "Lato Filmów" a także letnie koncerty muzyki organowej i kameralnej w Farze. Godne zwiedzenia są muzea ( Muzeum Przyrodnicze, Kamienica Celejowska, Muzeum Sztuki Złotniczej), a także Kuncewiczówka i liczne galerie sztuki.

Na terenie dzisiejszego Kazimierza już we wczesnym średniowieczu istniała osada zwana Wietrzna Górą, którą wraz z okolicznymi wioskami w końcu XII w (1181 r.) książę Kazimierz Sprawiedliwy nadał siostrom norbertankom z krakowskiego Zwierzyńca. Przypuszcza się, że to właśnie siostry zmieniły nazwę osady na "Kazimierz" na cześć swego dobrodzieja. Najstarszy dokument, w którym pojawiła się ta nazwa pochodzi z roku 1249.