Najstarsze miasta w Polsce. 7 ciekawych lokalizacji
Planujesz weekendowy wyjazd i szukasz pomysłu? Wybierz się na wycieczkę szlakiem najstarszych polskich miast! Panuje tam niesamowity klimat, a do zobaczenia są niezwykłe zabytki, pamiętające zamierzchłe czasy. Wybraliśmy kilka miejsc, które są szczególnie warte uwagi.
Najstarsze ślady człowieka na terenach Polski pochodzą sprzed około 800 tysięcy lat. Odkryto je na Górnym oraz Dolnym Śląsku. Nasze ośrodki miejskie nie mają aż tak długiej historii, jednak i one mogą poszczycić się niesamowitymi dziejami, które przyciągają turystów.
Jednak Chełmno to również jedno z najstarszych polskich miast, które prawa miejskie otrzymało dokładnie 28 grudnia 1233 roku. Z XIII stulecia pochodzi jeden z najcenniejszych zabytków Chełmna, czyli trzynawowy gotycki kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, najprawdopodobniej wzniesiony w latach 1280-1320. To właśnie tam przechowywane są relikwie patrona zakochanych.
W Chełmnie jest więcej świątyń pamiętających XIII wiek - kościół św. Jakuba Starszego i św. Mikołaja oraz kościół św. Piotra i Pawła z przełomu XIII i XIV stulecia. Warto wspomnieć także o murach obronnych, które stanowią prawdziwą chlubę miasta, ponieważ zachowały się w niemal pełnym obwodzie, co czyni je jednymi z najlepiej zachowanych murów obronnych w naszym kraju. Kolejnym ciekawym miejscem jest piękny rynek oraz Park Miniatur Zamków Krzyżackich.
Do katedry wchodzi się przez słynne Drzwi Gnieźnieńskie, bezcenny zabytek sztuki romańskiej. Na ich skrzydłach przedstawiono sceny z życia, śmierci i pogrzebu męczennika. Wewnątrz można zobaczyć fragmenty oryginalnej gotyckiej polichromii, a w podziemiach m.in. relikty z czasów Mieszka I oraz najstarszy napis nagrobny z 1006 r. Niedaleko katedry, również na Wzgórzu Lecha, znajduje się Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej, w którym prezentowane są bezcenne eksponaty ze skarbca katedralnego, w tym kielich św. Wojciecha, relikwiarze oraz unikalne starodruki.
Tym, co przyciąga do Kalisza turystów jest jednak nie data nadania praw miejskich, a liczne zabytki. Co prawda urokliwe śródmieście to wynik odbudowy ze zniszczeń, jakie przyniosła pierwsza wojna światowa, jednak rekonstrukcja rynku i otaczających go kamienic jest wyjątkowo udana. Można tam zobaczyć ratusz utrzymany w renesansowym stylu z wysoką wieżą, na której mieści się punkt widokowy.
Najlepszym punktem, by rozpocząć zwiedzanie Opola, będzie Rynek Główny, który zachował swój średniowieczny kształt. Otoczony jest kamieniczkami w dużej części będącym rekonstrukcjami oryginalnych budynków zniszczonych podczas drugiej wojny światowej. Punkt centralny rynku stanowi XIX-wieczny ratusz w renesansowym stylu, jest wzorowany na florenckim pałacu Vecchio.
Jednym z najstarszych zabytków miasta jest XIII-wieczny zamek piastowski, który koniecznie trzeba zwiedzić podczas pobytu. Jego najcenniejszy fragment to kaplica św. Tomasza Becketa z Canterbury, zwana perłą śląskiego gotyku. Raciborski zamek otacza zadbany park, stanowiący wspaniałą scenerię do spacerów oraz sesji zdjęciowych.
Na pewno niezwykłą atrakcję Raciborza stanowi również Arboretum Bramy Morawskiej. Na osoby szukające wytchnienia i odpoczynku czekają tam ścieżki spacerowe, mini zoo, platforma widokowa, stawy, gród historyczny, dydaktyczna ścieżka przyrodnicza oraz Zaczarowany Ogród.
W średniowieczu miasto stanowiło ośrodek wydobycia złota, później bazaltu, a w okolicznych miejscowościach (do połowy XX wieku) miedzi, obecnie bazaltu. Obecnie turyści mogą zwiedzać nieczynną kopalnię złota Aurelia, która powstała w 1660 roku jako ok. 100-metrowa sztolnia, wydrążona celem poszukiwania rud miedzi. Kolejne warte odwiedzenia miejsce to Muzeum Złota w Złotoryi. Na jego siedzibę wybrano XVIII-wieczny budynek wkomponowany w średniowieczne miejskie mury obronne.
Które z najstarszych polskich miast są pod tym względem szczególnie interesujące?
Najstarsze miasta w Polsce - Chełmno
Chełmno chce być znane jako miasto zakochanych – wszystko za sprawą relikwii świętego Walentego, patrona zakochanych, która złożona jest w kościele farnym. Jak czytamy na oficjalnej stronie miasta:
Od kiedy i Polskę owładnęła moda obchodzenia „Walentynek”, chełmińska relikwia nabrały nowego znaczenia. 14 lutego 2002 roku po prawie 200 latach ponownie została wystawiona. Zapoczątkowano w ten sposób w mieście uroczyste Obchody Dnia Świętego Walentego, na które mimo zimowej aury zjeżdżają tłumy turystów, by poczuć gorącą atmosferę i szczególny urok tego starego średniowiecznego miasta – Miasta Zakochanych®.
Jednak Chełmno to również jedno z najstarszych polskich miast, które prawa miejskie otrzymało dokładnie 28 grudnia 1233 roku. Z XIII stulecia pochodzi jeden z najcenniejszych zabytków Chełmna, czyli trzynawowy gotycki kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, najprawdopodobniej wzniesiony w latach 1280-1320. To właśnie tam przechowywane są relikwie patrona zakochanych.
Sprawdź oferty noclegów w Chełmnie:
Czytaj również: Wakacyjny weekend w Chełmnie - co warto zobaczyć?
fot. stepmar@gazeta.pl, Adobe Stock
Najstarsze miasta w Polsce – Cieszyn
Cieszyn to malownicze miasto, które leży u stóp Beskidów. Jak mówi legenda, zostało założone na początku IX wieku przez trzech braci, jednak źródła podają, że miasto powstało dopiero sto lat później, pod koniec wieku X. Natomiast prawa miejskie przyznano mu pomiędzy 1217 a 1233 rokiem.
Cieszyn najpierw znajdował się pod panowaniem Piastów, natomiast od połowy XVII stulecia Habsburgów. Najstarsze zabytki pochodzą właśnie z czasów piastowskich. Znajdują się na Wzgórzu Zamkowym – jest to romańska rotunda, czyli chrześcijańska świątynia z początku XI wieku, Wieża Piastowska oraz Wieża Ostatecznej Obrony. Budowle te stanowią symbol miasta i całego regionu. Za szczególnie ważną uznaje się rotundę, która zdobi rewers banknotu o nominale dwudziestu złotych.
Zobacz noclegi w Cieszynie:
Wzgórze Zamkowe to również znakomity punkt widokowy zarówno na polską, jak też czeską część Cieszyna. Miasto zostało podzielone w 1920 roku, a za naturalną granicę przyjęto rzekę Olzę.
fot. Tomasz Warszewski, Adobe Stock
Najstarsze miasta w Polsce – Gniezno
Początki osady sięgają przełomu VI i VII wieku. W X stuleciu Mieszko I stworzył w Gnieźnie stolicę swego księstwa, wybudował zamek i kościół, w którym prawdopodobnie przyjął chrzest. Nawet po przeniesieniu stolicy do Krakowa przez Kazimierza Odnowiciela miasto nie straciło na znaczeniu, nadal będąc siedzibą biskupstwa. Od XV wieku biskupi gnieźnieńscy sprawowali godność kardynała, mieli też tytuł Prymasa Polski. Mimo pożarów, zniszczeń i wojen Gniezno zawsze się podnosiło z popiołów, było też ważnym ośrodkiem przemysłowym i kulturalnym.
Turyści, którzy przyjeżdżają do Gniezna, chcą zobaczyć przede wszystkim miejsca związane z narodzinami naszego kraju. Dlatego swoje kroki kierują na Wzgórze Lecha, gdzie znajduje się między innymi licząca tysiąc lat katedra Wniebowzięcia NMP. Odbywały się tu koronacje polskich królów, stanowi też miejsce spoczynku szczątków świętego Wojciecha.
Już dziś zarezerwuj nocleg w Gnieźnie:
Centrum Konferencyjno Wypoczynkowe MAGNOLIA
Trzemeszno, ul. Bystrzyca
Ośrodki Szkoleniowe i Wypoczynkowe Trzemeszno 9.9
Ośrodek Wypoczynkowy Jankowo Dolne
Gniezno, ul. Jankowo Dolne
Ośrodki Szkoleniowe i Wypoczynkowe Gniezno 9.7Do katedry wchodzi się przez słynne Drzwi Gnieźnieńskie, bezcenny zabytek sztuki romańskiej. Na ich skrzydłach przedstawiono sceny z życia, śmierci i pogrzebu męczennika. Wewnątrz można zobaczyć fragmenty oryginalnej gotyckiej polichromii, a w podziemiach m.in. relikty z czasów Mieszka I oraz najstarszy napis nagrobny z 1006 r. Niedaleko katedry, również na Wzgórzu Lecha, znajduje się Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej, w którym prezentowane są bezcenne eksponaty ze skarbca katedralnego, w tym kielich św. Wojciecha, relikwiarze oraz unikalne starodruki.
W Gnieźnie warto zwiedzić również Muzeum Pierwszych Piastów. Znajduje się ono na wsypie Ostrów Lednicki na Jeziorze Lednickim i aby się tam dostać, należy popłynąć promem. Warto to zrobić, gdyż właśnie stamtąd rządzili pierwsi władcy kraju – turyści zobaczą m.in. wczesnośredniowieczne pozostałości piastowskiego grodu z pałacem, świątynią i baptysterium.
fot. Damian, Adobe Stock
Najstarsze miasta w Polsce – Kalisz
Kalisz to najstarsze polskie miasto – nazwa Calisia została wspomniana już w II wieku w “Zarysie geografii” Ptolemeusza, który umieścił ją na Szlaku Bursztynowym wiodącym z Rzymu nad Bałtyk. Historycy nadal nie są pewni, czy odnosiła się ona do miasta w Wielkopolsce. Jednak z całą pewnością można stwierdzić, że w IX stuleciu istniał tu gród, będący siedzibą władcy. Jego rekonstrukcja stanowi atrakcję kaliskiej dzielnicy Zawodzie.
Prawa miejskie nadawano Kaliszowi dwukrotnie - pomiędzy 1253 a 1260 rokiem otrzymał od Bolesława Pobożnego przywilej lokacyjny na prawie średzkim, natomiast w roku 1282 Przemysł II postanowił go odnowić.
Oto popularne noclegi w Kaliszu:
Tym, co przyciąga do Kalisza turystów jest jednak nie data nadania praw miejskich, a liczne zabytki. Co prawda urokliwe śródmieście to wynik odbudowy ze zniszczeń, jakie przyniosła pierwsza wojna światowa, jednak rekonstrukcja rynku i otaczających go kamienic jest wyjątkowo udana. Można tam zobaczyć ratusz utrzymany w renesansowym stylu z wysoką wieżą, na której mieści się punkt widokowy.
Rynek otaczają urokliwe kamieniczki. Jedną z najsłynniejszych jest tzw. kamienica z medalionami, przedstawiająca płaskorzeźby czterech wybitnych kaliszan: Adama Asnyka, Marii Konopnickiej, Stefana Szolc-Rogozińskiego i Marii Dąbrowskiej. Inne ważne zabytki Kalisza znajdują się w bliskim sąsiedztwie Rynku. Są to m.in. katedra św. Mikołaja, Sanktuarium św. Józefa i Park Miejski.
fot. Michal Ludwiczak, Adobe Stock
Najstarsze miasta w Polsce – Opole
W tej chwili Opole kojarzy się przede wszystkim z festiwalem piosenki, który odbywa się w miejscowym amfiteatrze. Jednak to również jedno z pięknych, historycznych miast, cieszące się tym statusem już od 1217 roku.
Najlepszym punktem, by rozpocząć zwiedzanie Opola, będzie Rynek Główny, który zachował swój średniowieczny kształt. Otoczony jest kamieniczkami w dużej części będącym rekonstrukcjami oryginalnych budynków zniszczonych podczas drugiej wojny światowej. Punkt centralny rynku stanowi XIX-wieczny ratusz w renesansowym stylu, jest wzorowany na florenckim pałacu Vecchio.
Inne ciekawe miejsca w Opolu to Pasieka – wyspa, na której można zobaczyć Wieżę Piastowską, pozostałość po znajdującym się tu niegdyś zamku. Kiedyś pełniła funkcje strażnicy, dziś stanowi jedną z głównych atrakcji turystycznych Opola. Turyści chętnie ją odwiedzają, by wejść na szczyt, z którego rozciąga się widok na piękną panoramę miasta.
Sprawdź noclegi w Opolu:
Punktem obowiązkowym podczas zwiedzania miasta jest wizyta w pięknej XV-wiecznej katedrze oraz Muzeum Wsi Opolskiej, oddalonym o około 8 kilometrów od centrum Opola. Koniecznie trzeba pójść do Muzeum Polskiej Piosenki. Zwiedzaniu towarzyszy multimedialnych przewodnik, a w środku czeka między innymi studio nagraniowe, w którym można zaśpiewać ulubioną piosenkę, nagranie zachowując sobie na pamiątkę. Znajduje się tu także wystawa poświęcona historii festiwalu. Zobaczymy tu stare bilety, ulotki i plakaty, instrumenty, fotografie, kostiumy oraz gadżety.
fot. Pecold, Adobe Stock
Najstarsze miasta w Polsce - Racibórz
Racibórz jest jedną z historycznych stolic Górnego Śląska, w której rezydowali książęta opolsko-raciborscy. Prawa miejskie otrzymał około 1217 roku, ale badania archeologiczne wskazują, że gród mógł powstać już w X wieku.
Jednym z najstarszych zabytków miasta jest XIII-wieczny zamek piastowski, który koniecznie trzeba zwiedzić podczas pobytu. Jego najcenniejszy fragment to kaplica św. Tomasza Becketa z Canterbury, zwana perłą śląskiego gotyku. Raciborski zamek otacza zadbany park, stanowiący wspaniałą scenerię do spacerów oraz sesji zdjęciowych.
Czasy lokacji pamiętają też pozostałości miejskich fortyfikacji. Pierwsze mury obronne powstały w XIII wieku. Najlepiej zachowany odcinek murów obronnych znajduje się przy ulicy Basztowej. Tam również wznosi się dawna wieża więzienna, mylnie nazywana basztą.
Wybierz najlepszy nocleg w Raciborzu:
Na pewno niezwykłą atrakcję Raciborza stanowi również Arboretum Bramy Morawskiej. Na osoby szukające wytchnienia i odpoczynku czekają tam ścieżki spacerowe, mini zoo, platforma widokowa, stawy, gród historyczny, dydaktyczna ścieżka przyrodnicza oraz Zaczarowany Ogród.
Czytaj więcej: Zaczarowany Ogród na Śląsku? Tak, w Raciborzu!
fot. Curioso.Photography, Adobe Stock
Najstarsze miasta w Polsce - Złotoryja
Złotoryja to niezwykle ciekawe miasto, które położone jest na Dolnym Śląsku, na Pogórzu Kaczawskim. Zostało rozsławione dzięki polskiej “gorączce złota”, ale na uwagę zasługuje także z innego powodu. Złotoryja prawa miejskie zyskała w 1211 roku – chyba najwcześniej w całym kraju!
Zaplanuj swój pobyt i wybierz nocleg w Złotoryi:
Agroturystyka Eden w Krainie Wygasłych Wulkanów
Świerzawa, ul. Złotoryjska
Noclegi pracownicze Świerzawa 7.2W średniowieczu miasto stanowiło ośrodek wydobycia złota, później bazaltu, a w okolicznych miejscowościach (do połowy XX wieku) miedzi, obecnie bazaltu. Obecnie turyści mogą zwiedzać nieczynną kopalnię złota Aurelia, która powstała w 1660 roku jako ok. 100-metrowa sztolnia, wydrążona celem poszukiwania rud miedzi. Kolejne warte odwiedzenia miejsce to Muzeum Złota w Złotoryi. Na jego siedzibę wybrano XVIII-wieczny budynek wkomponowany w średniowieczne miejskie mury obronne.
W Złotoryi warto zwiedzić również stare miasto z zabytkowymi kamieniczkami.
fot. spacetech, Adobe Stock
Komentarze
