Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku powstał na wskutek przekształcenia placówki, która wcześniej zajmowała się koordynacją starań miasta o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016.
W marcu 2011 roku, tuż przed rozstrzygnięciem konkursu placówka uzyskała status samorządowej instytucji kultury o nazwie Gdańsk 2016. Nazwę „Instytut Kultury Miejskiej” uzyskała dopiero w 2012 roku.
Celem kontynuacji pracy tego miejsca było ożywienie kulturalne miasta. Projekty zapoczątkowane w tamtym okresie, nadal są kontynuowane przez Instytut, a należą do nich m.in.: Festiwal Malarstwa Monumentalnego na Zaspie, Festiwal Narracje, nagroda literacka i festiwal Europejski Poeta Wolności, Active Citizens, Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki.
Placówka organizuje wiele wydarzeń kulturalnych, wykładów, cyklów filmowych, kameralnych koncertów oraz praktycznych szkoleń. Oprócz tego Istytut prowadzi działalność wydawniczą, prowadzi badania w Obserwatorium Kultury i organizuje wiele inicjatyw miejskich, które propagują kulturę wśród tutejszych mieszkańców.
