Tatry Słowackie - bardziej dzika, rozległa i spokojna część Tatr

Tatry Słowackie - bardziej dzika, rozległa i spokojna część Tatr

Tatry Słowackie to zdecydowanie mniej znana Polakom część Tatr, leżąca w granicach naszych południowych sąsiadów. Tatry Słowackie to wysokie góry, bardziej tajemnicze i dzikie oraz znacznie mniej tłumnie uczęszczane przez turystów.

Stanowią prawdziwą gratkę dla miłośników tatrzańskiej przyrody, oferując przepiękne widoki oraz liczne atrakcje turystyczne, które z pewnością spotkają się z uznaniem wszystkich miłośników górskich wycieczek. Na uznanie zasługuje także ich unikalna fauna i flora, która obejmuje rzadkie gatunki roślin i zwierząt, niespotykane na żadnych innych terenach prócz Tatr.

 

Wyprawa w Tatry Słowackie to świetna propozycja dla miłośników białego szaleństwa - na ich terenie działa bowiem rozbudowana infrastruktura narciarska. Wizyta w tym regionie górskim zaspokoi także potrzeby osób poszukujących relaksu i odpoczynku w tatrzańskich termach i parkach wodnych. Wreszcie, Tatry Słowackie dostarczą także sporo wrażeń dla najmłodszych i ich rodziców - na ich obszarze prócz aquaparków, znajdują się bowiem inne, ciekawe atrakcje dla dzieci i młodzieży. Już sam przejazd słynną elektriczką będzie niewątpliwym urozmaiceniem rodzinnej wyprawy w najwyższe szczyty Tatr.

 


fot. alexanderuhrin/AdobeStock, CC0

 

Tatry Słowackie - trochę teorii, historii i geografii


Tatry Słowackie to umowna nazwa pasma górskiego Tatr, znajdującego się na terenie Słowacji. Została utworzona po 1918 r. - wcześniej, ze względów politycznych, obszar ten nosił nazwę Tatr Węgierskich. Pasmo górskie Tatr jest najbardziej wysuniętym na północ pasmem górskim zaliczanym do Karpat. Całe Tatry łącznie zajmują obszar 795 km, a swoim zasięgiem obejmują południowe rejony Polski i północny obszar Słowacji. Na terenie Słowacji znajdują w większej części Tatry Zachodnie, Tatry Wysokie oraz całe Tatry Bielskie.


Na terenie Tatr przebiega granica oddzielająca Polskę od Słowacji - biegnie ona po głównej grani Tatr od Rysów po Wołowiec, a na zachodzie północną granią Wołowca. Na wschodzie granica jest wytyczona północną granią Rysów do ujścia Roztoki, do Białki i dalej jej korytem. Nie została jednak ona wytyczona "sprawiedliwie", tzn. w taki sposób, aby podzielić obszar Tatr na dwie równe części.

 

I tak, w granicach Polski leży zaledwie 1/4 rozległego łańcucha Tatr, o powierzchni 175 km, pozostały obszar znajduje się pod władzą Słowacji. Tatry Słowackie otaczają wielkie krainy geograficzne Oraw, Liptowa i Spiszu, które przez geografów nazywane są wspólną nazwą Podtatrza Słowackiego.

 


Tatry Wysokie, fot. jmjbasket/Pixabay.com

 

Turystyka w Tatrach Słowackich


Turystyka tatrzańska od lat cieszy się ogromnym zainteresowaniem. Możemy śmiało powiedzieć, że Tatry Słowackie i Polskie Tatry są najchętniej i najczęściej odwiedzanymi górami w obu krajach. Co roku, szlaki w Tatrach przemierzają tysiące turystów, spragnionych niecodziennych widoków, kontaktu z dziką, wysokogórską przyrodą oraz liczących na ciszę i wytchnienie od wielkomiejskiego zgiełku i codziennych trosk.

 

Zdecydowanie najwięcej dobrego pod tym względem oferują Tatry Słowackie, które po pierwsze, zajmują większy obszar niż ich tereny leżące w granicach naszego kraju, a po drugie, są oplecione rzadszą siecią szlaków turystycznych - prawdopodobieństwo napotkania na swojej drodze tłumów turystów jest więc na tych terenach znacznie mniejsze niż w Polsce.

Zobacz również: Co zabrać w góry latem? Lista potrzebnych rzeczy

 

Turystyka w po drugiej stronie Tatr wczoraj i dziś


Za pierwszą tatrzańską turystkę uznawana jest Beata Łaska. W 1565 r. miała się ona udać na pieszą wycieczkę z Kieżmarku do Zielonego Stawu Kieżmarskiego, podobno bez zgody męża, który nie przyjął z entuzjazmem zamiłowania małżonki do pieszych wycieczek i za karę zamknął ją w ciemnicy, uniemożliwiając tym samym dalsze wyprawy w Tatry.

 

Kolejnym historycznym podróżnikiem w Tatry był Dávid Fröhlich, który w 1614 r. zdobył Kieżmarski Szczyt - górę wznoszącą się na wysokość 2558 m n.p.m., uznawaną za jeden z najwyższych tatrzańskich szczytów, zaliczaną dziś do Wielkiej Korony Tatr.

 

Prawdziwy rozkwit tatrzańskiej turystyki przypada na XIX w., kiedy to zarówno Słowackie Tatry (wtedy Węgierskie), jak i tereny znajdujące się na dzisiejszych ziemiach polskich, były regularnie odwiedzane przez ówczesnych miłośników górskich wycieczek. I tak pozostało po dziś dzień, kiedy to wyprawy w najwyższe góry Polski i Słowacji w dalszym ciągu cieszą się niesłabnącą popularnością.

 


fot. alexanderuhrin/AdobeStock, CC0

 

Tatrzański Park Narodowy na Słowacji (TANAP)


Tatry Słowackie są uznawane za bardziej dzikie, malownicze i mniej uczęszczane przez turystów od Tatr Polskich, przez co są najchętniej odwiedzane przez miłośników ciszy, spokoju i pustych szlaków. Tatry to stosunkowo młode góry, które wypiętrzyły się w wyniku fałdowania alpejskiego. Ich relatywnie duża wysokość oraz niedostępność sprawiły, że na obszarze tym można nadal spotkać wiele rzadkich roślin i zwierząt.

 

Miłośnicy przyrody mogą na tych terenach podziwiać takie rzadkie okazy flory, jak m. in. szarotka alpejska, skalnica tatrzańska i goździk lśniący. Przemierzając szlaki powyżej schronisk można natknąć się także na ślady bytności charakterystycznych dla tych obszarów zwierząt - niedźwiedzia brunatnego, kozicy tatrzańskiej i świstaka tatrzańskiego. Szczęśliwcy mogą natomiast zobaczyć je na własne oczy, w ich naturalnym środowisku.

Na terenie Tatr Słowackich funkcjonuje rozbudowana sieć szlaków turystycznych, nad którymi pieczę sprawuje słowacki odpowiednik Tatrzańskiego Parku Narodowego - TANAP.

 

Jego początki istnienia sięgają roku 1949, co oznacza, że jest on najstarszym, działającym u naszych południowych sąsiadków parkiem narodowym. Jego główna siedziba mieści się w Tatrzańskiej Łomnicy. W 1992 r. TANAP i Tatrzański Park Narodowy w Polsce zostały uznane przez UNESCO za rezerwat biosfery.

 

W skład TANAP wchodzą po części Tatry Wysokie z najwyższymi, znajdującymi się na ich obszarze szczytami (Gerlach (2655 m n.p.m.), Łomnica (2634 m n.p.m.) i Krywań (2495 m n.p.m.), Tatry Zachodnie z najwyższym wzniesieniem Bystra (2248 m n.p.m.) oraz całe Tatry Bielskie z najwyższym szczytem Hawrań (2152 m n.p.m.). Wejście i zwiedzanie terenów TANAP jest bezpłatne, a słowackie szlaki oznaczone takimi samymi kolorami, co polskie. Jedyną różnicą jest brak podanej długości szlaku w kilometrach, który zastępuje czas przejścia w godzinach i minutach.

 


fot. AnnkaKop/Pixabay.com

 

Zasady przemieszczania się po Tatrach Słowackich


Tatry Słowackie są obszarem chronionym pod względem przyrodniczym, co nakłada na turystów szereg obowiązków związanych z przemieszczaniem się po ich terenach. Na obszarze parku narodowego można poruszać się jedynie po oznaczonych szlakach turystycznych i po drogach publicznych. Wyjście poza szlaki jest możliwe jedynie w asyście profesjonalnego przewodnika, każde wyjście musi być także zgłoszone do HS TANAP, czyli słowackiego odpowiednika TOPRu. Na wszystkie szczyty, których wysokość przekracza 2500 m. n.p.m., można wchodzić jedynie z profesjonalnym przewodnikiem.


Miłośnicy górskich wycieczek, którzy planują wyprawę w Tatry Słowackie, muszą mieć świadomość, że szlaki turystyczne są otwarte jedynie w sezonie - władze TANAP zamykają je w okresie od 1 listopada do 15 czerwca, w tym czasie legalne wędrowanie po Tatrach Słowackich jest więc niemożliwe. Jedynym szczytem, na który można dostać się w okresie zimowym jest Skrajne Solisko - wzniesienie położone w Tatrach Wysokich.

 

Tatry Słowackie to także prawdziwy raj dla narciarzy - miłośnicy białego szaleństwa muszą jednak pamiętać, że na nartach można zjeżdżać jedynie po wyznaczonych do tego celu trasach i zboczach. Narciarze poruszający się po szlakach turystycznych muszą także ustępować pierwszeństwa pieszym.

 

Ubezpieczenie turystyczne za granicą


Bardzo istotną kwestię stanowi także obowiązek wykupienia ubezpieczenia turystycznego. Jego posiadanie jest rekomendowane dla wszystkich polskich turystów, którzy wyruszają w te góry. Dlaczego?

 

Otóż, wynika to z prostego powodu - wszystkie akcje ratunkowe prowadzone na terenie Słowacji są płatne, a ich koszt na tyle wysoki, że nie warto ryzykować, lecz przez wyjazdem wykupić ubezpieczenie, obejmujące akcję górską z ewakuacją śmigłowcem.

 

Gdzie zatrzymać się na nocleg w Słowackich Tatrach?


Noclegi w Tatrach Słowackich stanowią świetną alternatywę dla zakwaterowania po polskiej stronie Tatr. Język słowacki jest dość podobny do naszego, w większości obiektów mówi się także po angielsku, dostępność noclegów w schroniskach turystycznych jest znacznie lepsza niż w Polsce, a ponadto nie trzeba ich rezerwować z tak dużym wyprzedzeniem, co po polskiej stronie Tatr.

 

Turyści ruszający na podbój Tatr Słowackich najczęściej utrzymują się na noclegi w Starym Smokowcu i Tatrzańskiej Łomnicy w Tatrach Wysokich. Hotele i pensjonaty w Starym Smokowcu to zabytkowe budynki, w których pobyt sam w sobie będzie stanowił sporą atrakcję.

Hotel Solisko

Hotel Solisko

Štrbské Pleso, ul. Pri jazere

Hotele Štrbské Pleso
Hotel Crocus ****

Hotel Crocus ****

Štrba, ul. Štrbské Pleso

Hotele Štrba
Pensjonat Borievka

Pensjonat Borievka

Poprad, ul. Jesenského

Pensjonaty Poprad 9.7

 

Świetnie sprawdzi się na nocleg Štrbské Pleso - malowniczo położona tuż przy brzegu Szczyrbskiego Jeziora miejscowość, w której oprócz hoteli i SPA znajduje się także znany kompleks stoczni narciarskich. Świetnym wyborem dla turystów będzie także średniowieczne miasteczko Poprad noclegi znajdziemy tu nie tylko w pokojach do wynajęcia, ale także w pensjonatach i apartamentach. W miasteczku na turystów czeka znany aquapark AquaCity Poprad oraz liczne baseny termalne, z których słynie ten region Tatr.

 

Na szczególną uwagę miłośników zabytków i historii zasługują natomiast noclegi w Kieżmarku. W mieście, oprócz rozbudowanej bazy noclegowej, dostępnych jest wiele przepięknych zabytków, z których niektóre znajdują się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Turyści, którzy z różnych względów, zamiast po słowackiej stronie Tatr, preferują zatrzymać się na nocleg w Polsce, jako miejsce swojego zakwaterowania mogą wybrać Zakopane noclegi, Białkę Tatrzańską, czy inną podhalańską miejscowość, z której bez większego problemu samochodem lub busem przekroczą granicę i znajdą się na terenie Tatr Słowackich.


Doliny, stawy i szczyty szczególnie warte odwiedzenia w Tatrach Słowackich


Tatry Słowackie to niezwykle ciekawy i urozmaicony pod względem turystycznym region wysokogórski. Oferuje niemal wszystko, czego poszukują turyści kochający górskie wyprawy. Znajdziemy tu przepiękne widoki, malownicze górskie doliny, potoki, tatrzańskie stawy, a także głębokie jaskinie - prawdziwą gratkę dla miłośników paleontologii oraz odkrywania tajemniczych, nieco budzących grozę miejsc, które stworzyła sama natura. Oto najpiękniejsze i najbardziej warte odwiedzenia miejsca na mapie słowackich Tatr!

 

Dolina Mięguszowiecka


Jedną z największych i najbardziej znanych dolin zlokalizowanych na terenie Tatr Słowackich jest Dolina Mięguszowiecka. Jest to rozległa, piękna dolina, której długość sięga 8 km. Znajdujące się na jej terenie wody dają początek rzece Poprad, jednej z najbardziej znanych słowackich rzek. Do Doliny Mięguszowieckiej prowadzi czerwony szlak ze Szczyrbskiego Jeziora, dostać się do niej można także niebieskim szlakiem z przystanku kolejki Popradzki Staw (Popradské Pleso), który kończy się w samym sercu doliny.

 

Na miejscu działa Schronisko Popradzki Staw, w którym turyści mogą zatrzymać się na nocleg i posiłek. Zwiedzać można także symboliczny cmentarz, stworzony ku czci ludzi, którzy zginęli w górach.

 

U skraju doliny znajduje się Wielki Staw Hińczowy - największy i najgłębszy staw znajdujący się w Słowackich Tatrach. Przez Koprową Przełęcz Wyżną z Doliny Mięguszowieckiej można dostać się znakowanym szlakiem do Doliny Koprowej i na Koprowy Wierch. Po drodze turyści mogą zachwycać się pięknymi widokami na okoliczne szczyty i doliny. Górne piętro Doliny Mięguszowieckiej stanowi Dolina Żabia Mięguszowiecka, przez którą znakowany szlak prowadzi prosto na Rysy. Trasa przebiega przez Wielki Żabi Staw i Kotlinkę pod Wagą (w tym miejscu znajduje się Schronisko pod Rysami - najwyższej położone schronisko turystyczne w Tatrach).

 

Dolina Pięciu Stawów Spiskich


Także Słowacy posiadają swoją Dolinę Pięciu Stawów, noszącą miano Doliny Pięciu Stawów Spiskich. Jest to malownicza, tatrzańska dolina znajdująca się w szerokim, rozległym kotle polodowcowym, oddzielonym od progu skalnego wodospadem. Dolinę Pięciu Stawów Spiskich otacza aż pięć szczytów, z których wszystkie zaliczają się do Wielkiej Korony Tatr - Łomnica, Durny Szczyt, Baranie Rogi, Lodowy Szczyt i Pośrednia Grań. Niedaleko znajduje się także Żółty Szczyt z Żółtą Ścianą, popularnym miejscem dla wspinaczy.

Największą atrakcję Doliny Pięciu Stawów Spiskich stanowią znajdujące się na jej terenie jeziora, nazywane w Tatrach stawami. Są to Niżny Staw Spiski, Mały Staw Spiski, Pośredni Staw Spiski, Wielki Staw Spiski oraz Zadni Staw Spiski. Wyżej znajduje się natomiast pojawiający się okresowo Barani Stawek. Do słowackiej Doliny Pięciu Stawów można dostać się znakowanym szlakiem zielonym, ze Starego Smokowca lub szlakiem z Doliny Jaworowej, przez Lodową Przełęcz. Ten drugi jest znacznie dłuższy (czas przejścia wynosi ok. 7 godzin), ale także dużo bardziej ciekawy pod względem turystycznym.

 

Dolina Wielicka


Podczas pobytu w Tatrach po stronie słowackiej warto wybrać się także do Doliny Wielickiej. Jest to tatrzańska dolina o długości ok. 6 km, o tarasowym układzie. Znajduje się pod wschodnimi zboczami masywu Gerlach - najwyższego wzniesienia w całych Tatrach.

 

Na jej terenie można podziwiać Wielicki Staw, przy którym znajduje się popularny wśród turystów Hotel Górski Śląski Dom. Za Wielickim Stawem, na wyższym progu doliny, znajduje się natomiast trawiasty obszar nazywany Wielickim Ogrodem. Z Doliny Wielickiej można dotrzeć do Doliny Białej Wody i Doliny Staroleśnej. Prowadzi z niej także żółty szlak turystyczny na Małą Wysoką, z której roztacza się przepiękna panorama na okoliczne wzniesienia i doliny.

 

Dolina Kieżmarska z Zielonym Stawem


Dolina Kieżmarska to jedna z najpopularniejszych wśród turystów dolin znajdujących się w Słowackich Tatrach. Na jej terenie biegnie Magistrala Tatrzańska (szlak czerwony, obiegający całe Tatry), znajdują się liczne tereny narciarskie, a także Schronisko nad Zielonym Stawem.

 

Przez Dolinę Kieżmarską szlakami turystycznymi można dostać się na okoliczne szczyty (m. in. na Jagnięcy Szczyt) i do sąsiednich dolin. Dnem doliny przepływa potok Biała Woda Kieżmarska oraz znajduje się kilkanaście stawów, w tym m. in. Zielony Staw, Czarny Staw, Czerwony Staw, Wielki Biały Staw i inne.

[foto Dolina Kieżmarska]

 

Szczyrbskie Jezioro


Szczyrbskie Jezioro (Szczyrbskie Pleso) to drugie co do wielkości tatrzańskie jezioro w Tatrach Słowackich oraz jedno z najchętniej odwiedzanych przez turystów miejsc na tych terenach. W tym miejscu znajduje się najwyższej położona miejscowość w Tatrach o tej samej nazwie, z której rozciąga się piękny widok na tatrzańskie wierzchołki.

 

Wokół jeziora zostało wytyczonych kilka szlaków turystycznych, z których jeden wiedzie po Dolinie Młynickiej - kolejnej, bardzo popularnej wśród turystów dolinie w okolicy. Od Szczyrbskiego Jeziora wiedzie także szlak na Krywań, która w publikacjach często występuje jako narodowa góra Słowaków.

 


fot. panaramka/AdobeStock, CC0

 

Sławkowski Szczyt


Sławkowski Szczyt (2452 m n.p.m.) to jeden z najpopularniejszych szczytów po słowackiej stronie Tatr. Rozciąga się z niego piękna panorama Tatr, ale trasa na samą górę jest dość długa i męcząca. Na Sławkowski Szczyt dostać się można z miejscowości Stary Smokowiec w Tatrach Wysokich. Miasteczko jest bardzo dobrze skomunikowane - dojechać do niego można busem z Zakopanego lub słynną elektriczką z Łomnicy Tatrzańskiej. W okolicy są dostępne także parkingi (płatne).


Szlak prowadzący na Sławkowski Szczyt liczy sobie 7 km, a czas przejścia wynosi ok. 5 godzin. Po drodze można podziwiać jedną z atrakcji - Czerwoną Ławkę (Priečne sedlo), a dalej Maksmiliankę - jeden z popularnych punktów widokowych, z których można zobaczyć m. in. Łomnicę. Ze szczytu można natomiast podziwiać panoramę Doliny Staroleśnej, widok na Gerlach, Rohatkę, Staroleśny Szczyt i Małą Wysoką. Widać także Lodowy Szczyt, Wielki Jaworowy Szczyt oraz Ostry Szczyt.


Przełęcz Polski Grzebień


Polski Grzebień to przełęcz w Tatrach Wysokich, znajdująca się na wysokości 2200 m. n.p.m. Leży na głównej grani Tatr i oddziela Małą Wysoką od Wielickiego Szczytu. U podnóża przełęczy znajduje się Dolina Wielicka, a po drugiej stronie Dolina Świstowa (część Doliny Białej Wody). Nazwa Polski Grzebień wzięła się od umownej granicy, która w czasach przedrozbiorowych oddzielała Polskę od Węgier.

 

Na przełęcz można się dostać szlakiem od Łysej Polany lub trasą wiodącą od Hotelu Śląski Dom w Dolinie Wielickiej. Mimo swojej długości, trasa jest dość łatwa i sprawdzi się dla każdego. Od przełęczy odchodzi żółty szlak prowadzący na Małą Wysoką. Z Polskiego Grzebienia dostać się można także na Wielicki Szczyt oraz na Gerlach, tzw. Drogą Martina - obie trasy są jednak nieoznakowane i można je pokonać jedynie z przewodnikiem.


Jaskinia Bielska w Tatrach Bielskich


W najbardzej niedostępnych i mało znanych dla turystów Tatrach Bielskich znajduje się jedna z najciekawszych, tatrzańskich jaskiń. Jaskinia Bielska, bo to o niej mowa, jest jedyną dostępną do zwiedzania jaskinią w Tatrach Bielskich. Słynie z piękniej szaty naciekowej, na którą składają się stalaktyty, stalagmity, draperie oraz przepiękne jeziorka znajdujące się we wnętrzu jaskini.

 

Jej zwiedzanie z przewodnikiem trwa ok. 70 min. i biegnie trasą liczącą sobie 1370 m. Jaskinia Bielska jest czynna od wtorku do niedzieli, w godzinach od 9 do 16. Wejście kosztuje 7 EUR dla osób dorosłych i 3,5 EUR dla dzieci.



fot. jarekgrafik/Pixabay.com

 

Inne atrakcje turystyczne Tatr Słowackich


Słowackie Tatry, oprócz szlaków turystycznych prowadzących do malowniczych dolin, nad jeziora oraz na wysokie szczyty gór, oferują także inne, ciekawe atrakcje. Jedną z nich stanowią Słowackie Tatrzańskie Koleje Elektryczne, nazywane potocznie elektriczką. Łączą najciekawsze miejscowości znajdujące się na terenie Tatr Słowackich na dwóch trasach: Poprad - Stary Smokowiec - Szczyrbskie Jezioro i Stary Smokowiec - Łomnica Tatrzańska. Przejażdżka nimi nie tylko pozwala dostać się do najciekawszych pod względem turystycznym miejsc po słowackiej stronie Tatr, lecz także sama w sobie będzie stanowi ciekawą atrakcję, zwłaszcza dla dzieci.

 

Na turystów w Tatrach Słowackich czeka także rozbudowana infrastruktura narciarska. Największym ośrodkiem narciarskim w tym rejonie jest Jasna, miejscowość znajdująca się u podnóża góry Chopok. Popularne trasy zjazdowe oferuje także Tatrzańska Łomnica i Szczyrbskie Jezioro (Szczyrbskie Pleso). Mniejsze ośrodki narciarskie mieszczą się natomiast w Starym Smokowcy, Bachledowej Dolinie i Dolinie Spalonej (Spalena Dolina) w Tatrach Zachodnich.


Aquaparki i termy w Słowackich Tatrach


Niewątpliwą atrakcją turystyczną w Słowackich Tatrach są także liczne baseny termalne i wodne parki rozrywki. Największy i najbardziej znany aquapark mieści się w Popradzie. Co roku ściągają do niego liczne rzesze turystów, na których czekają m. in. SPA, sauny i baseny. To idealne miejsce na wypoczynek dla całej rodziny i świetna odskocznia od górskich wycieczek. Inny, popularny park wodny mieści się w Liptowskim Mikulaszu. Tatralandia to największy kompleks basenów na całej Słowacji, a być może także w centralnej i wschodniej Europie.

 

Zwolennicy relaksu i odprężenia mogą natomiast odwiedzić park termalny Basenova w Liptowskiej Marze. Gorące źródła znaleźć można także w Liptowskim Janie. Znajduje się tam popularne kąpielisko Termalne Raj, w którym można zregenerować siły oraz poprawić swoje zdrowie i samopoczucie dzięki leczniczym właściwościom wód termalnych. Wartym odwiedzenia miejscem jest także Aquapark Oravice, gdzie skorzystać można zarówno z dobrodziejstw wód termalnych, jak i w okresie zimowym pozjeżdżać na nartach.

 

Następny artykuł Zaskocz i zachwyć. Jak...

Komentarze

Zobacz również

Potrzebujesz pomocy?

Jeśli masz jakieś pytania lub potrzebujesz wsparcia, skontaktuj się z naszym Biurem Obsługi Klienta


Dotrzyj do 3 mln turystów
Dodaj swój obiekt

Sprawdź naszą ofertę!