Pałac Czartoryskich znajduje się w północno wschodnim narożniku Placu Litewskiego, sąsiaduje z ulicą Staszica i Radziwiłłowską. Przed budynkiem znajduje się niewielki skwerek z ławkami. Obecnie znajduje się tam siedziba Lubelskiego Towarzystwa Naukowego.
Pierwsi właściciele pałacu
Pierwszymi właścicielami pałacu byli Lubomirscy – to właśnie z ich polecenia wzniesiono w drugiej połowie XVII wieku okazałą rezydencję. Pałac znalazł się w rękach Czartoryskich w 1731 roku dzięki małżeństwu jednej z potomkiń Lubomirskich z wojewodą ruskim Augustem Aleksandrem Czartoryskim. Lubelska rezydencja nie była ich główną siedzibą, traktowali ją jako jedną z wielu, a opiekę nad pałacem powierzali rezydentom.
Dzięki dawnym źródłom wiemy, że w XVIII wieku pałac otaczały inne budynki – karczma, budynek kuchenny i wozownia, oraz ogród a także piętrowe arkadowe krużganki.
Losy pałacu po sprzedaży
Po 1812 roku, kiedy Czartoryscy sprzedali pałac, rozpoczyna się nowy rozdział jego dziejów. Nowym właścicielem został Marcin Łódź-Kobyliński, który dzierżawił go fabryce tabaki i tytoniu. Podobnie postępowali kolejni nabywcy nieruchomości, co przyczyniało się do jej niszczenia.
Warto wspomnieć, że jeszcze przed pierwszą wojną światową w sąsiedztwie pałacu mieściło się wrotkowisko, które później zastąpił kinematograf. W odbudowanym pałacu mieściły się kinowe biura i zarząd, a później także sala projekcyjna.
Podczas II wojny światowej pałac został uszkodzony – bomba oraz pożar wywołany przez uciekających Niemców nie unicestwiły jednak zabytku i nie zniszczyły oryginalnego układu wnętrz. Po odbudowie mieścił się tam m.in. Dom Turysty PTT. Obecnie gmach odzyskał swój reprezentacyjny charakter.
niestety był w remoncie, ale zewnetrznie bardzo okazały